湖南石门：大山里“以电代柴”茶更香——新华网——湖南
| zimna wojna | |||
 Nikaragua | |||
| Czas |
百度 为什么了解宪法、学习宪法越来越成为普通人的自觉？因为宪法是国家的根本法，是治国安邦的总章程，展现着每一个公民与国家的根本联系。
1978–1979 | ||
|---|---|---|---|
| Terytorium | |||
| Przyczyna |
opresyjna polityka rz?du | ||
| Wynik |
zwyci?stwo rewolucjonistów | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
Rewolucja nikaraguańska[1] – zbrojne powstanie antyrz?dowe z 1979 roku, które odsun??o od w?adzy w Nikaragui re?im Anastasio Somozy Debayle[1][2].
Geneza
[edytuj | edytuj kod]Od czasów dwudziestolecia mi?dzywojennego Nikaragua by?a politycznie i gospodarczo zdominowana przez klan Somozów. Pozbawiony poparcia w kraju re?im opiera? swoje rz?dy na poparciu Stanów Zjednoczonych. W 1961 roku utworzony zosta? antysomozistowski Sandinistowski Front Wyzwolenia Narodowego, który przyj?? rewolucyjno-militarny charakter[2][3][4]. Front Wyzwolenia Narodowego pierwsze akcje zbrojne przeciwko rz?dowi podj?? ju? na pocz?tku lat 70.[5] Pomys? walki zbrojnej postulowany przez sandinistów nie zyska? w tym czasie wi?kszej aprobaty ludno?ci. Radykalizacja spo?eczeństwa zwi?zana by?a ze wzrostem korupcji i pog??bieniem n?dzy. Szczególne oburzenie ludno?ci wywo?a?o zachowanie Anastasio Somozy po trz?sieniu ziemi z roku 1972 (w jego wyniku zgin??o oko?o 10 tys. osób, a 50 tys. pozosta?o bez dachu nad g?ow?)[6], kiedy to dyktator zdefraudowa? prawie ca?? pomoc mi?dzynarodow?[7].
Do pierwszej wi?kszej i udanej akcji ruchu oporu dosz?o pod koniec 1974 roku, gdy partyzanci zaj?li dom ministra rolnictwa. Po tym, gdy ochrona ministra ostrzela?a partyzantów, ci odpowiedzieli ogniem. W wymianie ognia zgin?? minister, a jako zak?adników pojmano kilku krewnych dyktatora i urz?dników państwowych[8]. W 1975 roku rz?d wprowadzi? stan wyj?tkowy – zaostrzy? cenzur? prasy, a wszystkim przeciwnikom re?imu grozi?o internowanie i tortury[9].
Przebieg antyrz?dowego powstania
[edytuj | edytuj kod]Regularn? rewolucj? poprzedzi?o morderstwo lidera pokojowej opozycji Pedra Joaquína Chamorro Cardenala w styczniu 1978 roku. Morderstwo wywo?a?o fal? strajków i antyrz?dowych manifestacji oraz nasili?o akcje partyzanckie przeprowadzane przez Sandinistowski Front Wyzwolenia Narodowego. Sukcesy powstańców po??czone z coraz wi?kszym kryzysem rz?dów doprowadzi?y do wstrzymania pomocy dla re?imu nikaraguańskiego ze strony amerykańskiej administracji, a tak?e politycznego i wojskowego wsparcia dla FSLN ze strony Wenezueli, Kostaryki i Panamy[1]. Sukcesy partyzantów doprowadzi?y do uruchomienia na pocz?tku 1979 roku rozmów mi?dzynarodowych dotycz?cych zakończenia konfliktu. Do nasilenia walk ponownie dosz?o w kwietniu tego samego roku. FSLN przy pomocy Kuby, Panamy, Kostaryki i Meksyku znacznie rozbudowa?y potencja? wojskowy. Rewolucja zakończy?a si? 19 lipca 1979 roku zwyci?stwem wojsk sandinistów w antyrz?dowym powstaniu i wkroczeniu ich wojsk do stolicy kraju, Managui[4][1].
Skutki
[edytuj | edytuj kod]Zwyci?zcy rewolucjoni?ci w miejsce dotychczasowego rz?du zainstalowali Rz?d Odbudowy Narodowej[1][10]. Sandinistowski Front Wyzwolenia Narodowego stworzy? wokó? siebie tzw. ruch sandinistowski, który sta? si? nieformalnym zapleczem rz?du rewolucyjnego[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e rewolucja nikaraguańska, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dost?p 2025-08-14].
- ↑ a b Nikaragua. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dost?p 2025-08-14].
- ↑ a b Sandini?ci na stronie encyklopedii Onet. [zarchiwizowane z tego adresu (2025-08-14)].
- ↑ a b Ospina: Nikaragua. Cztery ?ycia sandinizmu. Lewica.pl. [dost?p 2025-08-14].
- ↑ Davies Jr., Thomas M. M. (2002). Guerrilla Warfare. SR Books. s. 359. ISBN 0-8420-2678-9
- ↑ ?NICARAGUA – A Country Study”. Country-data.com..
- ↑ Walker, Thomas (2003). Nicaragua (4th ed.). Cambridge, MA: Westview Press. s. 31. ISBN 0-8133-3882-4.
- ↑ Davies Jr., Thomas M. M. (2002). Guerrilla Warfare. SR Books. s. 359. ISBN 0-8420-2678-9.
- ↑ Lafeber, Walter (1993). Inevitable Revolutions: The United States in Central America. W. W. Norton & Company. s. 229. ISBN 0-393-30964-9.
- ↑ Nikaragua ?wi?tuje 30-lecie rewolucji sandinistowskiej.