[C罗]惊人弹跳 C罗霸气头球碾压对手
1. j?dro komórkowe
2. por j?drowy
3. siateczka ?ródplazmatyczna szorstka (rER)
4. siateczka ?ródplazmatyczna g?adka (sER)
5. rybosom na rER
6. bia?ka transportowane
7. p?cherzyk transportowy
8. aparat Golgiego
9. biegun cis aparatu Golgiego
10. biegun trans aparatu Golgiego
11. cysterna aparatu Golgiego
Siateczka ?ródplazmatyczna, retikulum endoplazmatyczne, siateczka wewn?trzplazmatyczna (?ac. reticulum endoplasmaticum, complexus reticuli cytoplasmatici) – wewn?trzkomórkowy i mi?dzykomórkowy system kana?ów odizolowanych od cytoplazmy podstawowej b?onami (membranami) biologicznymi. Tworzy nieregularn? sie? cystern, kanalików i p?cherzyków.
W procesie frakcjonuj?cego wirowania lizatu komórkowego b?ony siateczki ?ródplazmatycznej tworz? frakcj? mikrosomaln?.
Enzymem markerowym (markerem) ER jest glukozo-6-fosfataza.
Typy
[edytuj | edytuj kod]Rozró?nia si? dwa typy siateczki:
- siateczka ?ródplazmatyczna szorstka – charakteryzuj?ca si? obecno?ci? licznych rybosomów, osadzonych na jej zewn?trznej powierzchni, rozbudowywana w komórkach szybko rosn?cych oraz w komórkach, w których zachodzi biosynteza bia?ek (na przyk?ad w neuronach, komórkach nab?onka gruczo?owego trzustki)
- siateczka ?ródplazmatyczna g?adka – niezwi?zana z rybosomami, rozwini?ta w komórkach syntezuj?cych niebia?kowe produkty organiczne (na przyk?ad jelitowych, t?uszczowych). Jej specjalizacj? jest niszczenie substancji toksycznych (detoksyfikacja); odpowiada te?, mi?dzy innymi, za syntez? t?uszczów (tworzenie oleosomów).
Funkcje
[edytuj | edytuj kod]- synteza bia?ek (szorstkie) i t?uszczów (g?adkie)
- uczestniczy w przemianach w?glowodanów
- przeprowadza unieczynnianie toksyn i leków (szczególnie w komórkach w?troby)
- pozwala na szybkie transporty wewn?trzkomórkowe (cytoplazma jest w nim rzadsza)
- dzieli cytoplazm? komórki na przedzia?y (kompartmenty), co pozwala na przeprowadzenie w ró?nych przedzia?ach reakcji, które przeszkadza?yby sobie wzajemnie.
Historia odkrycia
[edytuj | edytuj kod]Pierwsze wzmianki o istnieniu w cytoplazmie komórki uk?adów odpowiedzialnych za syntez? bia?ek przeznaczonych na eksport datowane s? na koniec XIX wieku. W roku 1887 francuski cytolog Charles Garnier zaobserwowa? i opisa? obszary cytoplazmy w komórkach p?cherzykowych trzustki zwierz?t najedzonych, a wi?c produkuj?cych du?e ilo?ci zymogenu, który intensywnie barwi si? indykatorami zasadowymi (na przyk?ad b??kitem anilinowym). Cytoplazma komórek pochodz?cych z trzustki zwierz?t g?odnych nie wykazywa?a takich w?a?ciwo?ci. Zjawisko barwienia si? cytoplazmy w pewnych jej obszarach Garnier nazwa? bazofili?, natomiast obszary cytoplazmy – ergastoplazm?.
Podobnych obserwacji dokonali O. Hertwig w komórkach w?troby i J. Nissl w komórkach nerwowych. W roku 1950 T. Casperson ustali? sk?ad ergastoplazmy komórek dro?d?y, pos?uguj?c si? analiz? spektraln?. Wyniki ujawni?y obecno?? RNA. Kilka lat pó?niej J. Brachet, stosuj?c wybiórcze barwienie si? DNA i RNA, doszed? do podobnych wniosków. Aby przekona? si? o s?uszno?ci swoich za?o?eń, zastosowa? trawienie komórek rybonukleaz?. Po tym zabiegu obszary zasadoch?onne nie wybarwia?y si?, co ?wiadczy?o o zniszczeniu rybosomów zwi?zanych z tymi strukturami. W 1953 roku Keith Porter pierwszy opisa? tubularne sk?adniki cytoplazmy komórki, odpowiadaj?ce obszarom zasadoch?onnym – ergastoplazmie. Nada? tym strukturom nazw? endoplasmic reticulum[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Wincenty Kilarski: Strukturalne podstawy biologii komórki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003, s. 379. ISBN 83-01-14070-4.
